Nederland is ziek, zei Ruud Lubbers ruim dertig jaar geleden, toen ons land 900.000 WAO’ers telde. Hij dreigde zelfs af te treden als het miljoen zou worden overschreden. Vandaag de dag staan er opnieuw zo’n 850.000 mensen aan de kant, en lijkt Nederland hard op weg naar datzelfde zorgwekkende punt. Reden genoeg voor brancheorganisatie OVAL en het Verbond van Verzekeraars om sociale partners en vier kandidaat-Tweede Kamerleden te vragen: wordt Nederland weer ziek?
Arbeidsongeschiktheid en krappe arbeidsmarkt
Tijdens een bijeenkomst in Nieuwspoort benadrukte Harold Herbert directeur bij het Verbond Van Verzekeraars dat het thema onvoldoende prominent is in de verkiezingsprogramma’s, terwijl juist nu keuzes gemaakt moeten worden vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. Werkgeversorganisatie VNO‑NCW signaleert veel chagrijn over het toenemende ziekteverzuim: “Ziekteverzuim staat hoog op het chagrijnlijstje van werkgevers. Ze moeten veel (betalen), maar mogen niks.” aldus Focco Vijselaar.
Preventie centraal
Het debat spitste zich snel toe op preventie: hoe voorkomen we dat mensen uitvallen in plaats van hoe we zorgen voor de arbeidsongeschikten? Zo stelde Daan de Kort (VVD) dat we beter moeten kijken naar arbeidsgeschiktheid in plaats van alleen arbeidsongeschiktheid. Ook Inge van Dijk (CDA) riep op tot een breder gesprek in de samenleving: “De druk is overal hoog. Dat maakt het probleem complexer, maar het is ook groter. Daarom moeten we het gesprek breder gaan voeren in de samenleving.”
v.l.n.r. Daan de Kort (VVD), Nathalie Berkel (D66), Inge van Dijk (CDA) en Mariëtte Patijn (GL-PvdA)
Rol verzekeringsarts en stelsel
De Kamerleden zijn het me elkaar eens over het punt dat een verzekeringsarts zijn oordeel kan geven op basis van het dossier, zonder standaard eigen medisch onderzoek — mits de werknemer de mogelijkheid behoudt om aanvullend onderzoek te vragen. Daarnaast pleitte Nathalie Berkel (D66) voor inzet van verzekeringsartsen ook in een vroeg stadium, gericht op preventie: “Waarom zetten we die schaarse medische specialiteit niet in voor preventieve doeleinden? Dan kunnen we zowel werkgevers als werknemers helpen, omdat we daarmee veel eerder inzetten op het van werk naar werk begeleiden.” Het effectiever inzetten van verzekeringsartsen is een mooie gedachte, aldus Karin Hoogteijling (OVAL), want het begint volgens haar helemaal aan de voorkant.
Future focus: stelsel en kwetsbaren
Een brandpunt van discussie was ook het wel of niet aanpassen van de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA)-regeling. Terwijl sommigen pleiten voor versobering, waarschuwen anderen voor kwetsbare groepen die tussen wal en schip kunnen vallen.
Voor OVAL is dit een belangrijke aanleiding om samen met leden en stakeholders te investeren in preventie. Het benadrukt dat vroegtijdig handelen, ruimte voor talent en maatwerk cruciaal zijn in het voorkomen van uitval. Hoe kunnen we zorgen dat Nederland minder ziek wordt?
