De Onafhankelijke Commissie Toekomst ArbeidsongeschiktheidsStelsel (OCTAS) heeft deze week haar probleemanalyse van het huidige arbeidsongeschiktheidsstelsel gepubliceerd. De commissie constateert dat het stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid complex is. Maar OCTAS geeft ook aan dat het stelsel van de re-integratie van zieke werknemers bij de eigen werkgever goed werkt. Tevens geeft OCTAS duidelijk aan dat investeren in preventie van groot belang is om mensen duurzaam aan het werk te krijgen en te houden.
Daarnaast is OCTAS kritisch op de ingewikkelde wetgeving rond arbeidsongeschiktheid. Deze zorgt voor onduidelijkheid voor werknemers, bijvoorbeeld over het inkomen. Ook werkgevers, met name kleine en middelgrote werkgevers, zijn onzeker over het stelsel omdat zij niet in kunnen schatten wanneer zij de re-integratie goed doen.
OCTAS geeft daarbij aan de uitvoering bij het UWV vastloopt. Daarnaast constateert de commissie dat de achterstanden in de beoordelingen niet zozeer zijn ontstaan door een tekort aan verzekeringsartsen maar vooral door de toegenomen tijdsduur die een verzekeringsarts besteedt aan een beoordeling. Privacyregels bemoeilijken daarbij de overdrachtsmomenten tussen curatieve sector, bedrijfsarts, verzekeringsarts en arbeidsdeskundige, tussen werkgever, verzekeraar en UWV.
Verder vraagt de commissie naar de effectiviteit van het eigenrisicodragerschap van werkgevers. Zo stelt de commissie dat zieke werknemers die onder een eigenrisicodrager vallen, minder vaak re-integratiebegeleiding krijgen dan publiek verzekerden bij UWV. Dit terwijl arbeidsparticipatie even hoog is.
Wat betreft de re-integratie, tijdens de loondoorbetalingsperiode, deze gaat bij de eigen werkgever behoorlijk goed. Wel ervaren werkgevers, ondanks de positieve resultaten, de Wet verbetering poortwachter als knellend en juridiserend. Echter de re-integratie bij een andere werkgever (2e spoor) worden door werkgevers en werknemers als moeizaam en belastend ervaren. Dit met name vanwege de achteruitgang in arbeidsvoorwaarden en het ontbreken van een “beloning” voor de werkgever die deze persoon wil aannemen.
Vereenvoudiging van het stelsel is volgens de commissie noodzakelijk. Ook als dat leidt dat de wetgeving minder precies wordt. Maatwerk is daarbij geen oplossing voor knelpunten die voortkomen uit complexe wetgeving.
De analyse van OCTAS komt op veel punten overeen met de eerder inbreng van OVAL richting OCTAS. OVAL heeft in haar gesprek met OCTAS duidelijk aangegeven dat het stelsel van loondoorbetaling bij ziekte en re-integratie financieel maar ook maatschappelijk werkt. Maar dat er meer aandacht moet komen voor primaire preventie. Ook heeft OVAL gepleit voor meer samenwerking tussen bedrijfsarts en verzekeringsarts en met taakdelegatie en taakherschikking aan de slag te gaan.
De commissie komt in de loop van 2024 met haar definitieve rapport.
